transit-website/glossary.pl.md

% Słownik pojęć

Słowa:

transpłciowość

Osoba transpłciowa to ktoś, którego tożsamość i/lub ekspresja płciowa nie odpowiada tej, przypisanej mu po urodzeniu. Słowo to zastępuje stare pojęcie „transseksualizmu”, które nie jest już używane w większości środowisk osób trans.

trans

Skrót od „transpłciowy”.

binaryzm płciowy

Koncept ten zakłada, że istnieją tylko dwie płcie: męska i żeńska. Podział ten jest sztuczny, jednak wymuszony w większości kultur. Niektóre kultury azjatyckie rozróżniały i rozróżniają także „trzecią płeć”, tak samo, jak było to w Ameryce przed zajęciem jej przez Europejczyków i utworzeniem Kanady oraz Stanów Zjednoczonych. Pomimo tego, że jest to sztuczny koncept bez pokrycia w rzeczywistości, niektóre osoby, trans i cis mogą używać go jako punktu odniesienia i identyfikować się w jego obrębie. Należy pamiętać, że osoby cispłciowe naprawdę istnieją. Temat binaryzmu płciowego poruszany został w szczegółach w niektórych filmach, na przykład trylogii Matrix.

osoba binarna

Jest to ktoś, kto identyfikuje się jako mężczyzna lub kobieta.

osoba niebinarna

Jest to ktoś, kogo tożsamość nie mieści się w koncepcji binaryzmu płciowego. Zobacz także: genderfluid, bigender, agender, genderqueer itp.

genderfluid

Rodzaj osoby niebinarnej.

bigender

Rodzaj osoby niebinarnej.

neutrois

Rodzaj osoby niebinarnej.

agender

Rodzaj osoby niebinarnej.

genderqueer

Rodzaj osoby niebinarnej.

cispłciowość

Osoba cispłciowa to taka, której tożsamość płciowa odpowiada tej, przypisanej jej po uodzeniu. Jest to po prostu ktoś, kto nie jest trans.

NB

Skrót od „niebinarny”.

enbe

Skrót od „niebinarny”.

cis

Skrót od „cispłciowy”.

orientacja seksualna

Orientacja seksualna określa to, kogo preferujesz, zarówno w sensie romantycznym, jak i/lub seksualnym. „Heteroseksualność” oznacza pociąg binarnej osoby do innej binarnej osoby przeciwnej płci. „Homoseksualność” to pociąg do osob o tej samej binarnej tożsamości. Jest to koncept odmienny od tożsamości płciowej.

heteroseksualność

Pociąg osoby binarnej do przedstawicieli przeciwnej binarnej płci.

gay

Pociąg osoby binarnej do przedstawicieli tej samej binarnej płci.

lesbijka

Homoseksualna kobieta.

biseksualność

Osoba biseksualna to taka, która preferuje zarówno kobiety jak i mężczyzn.

panseksualność

Jest to pociąg osoby binarnej lub niebinarnej do każdego, niezależnie od jego tożsamości płciowej, zarówno do osób binarnych, jak i niebinarnych. Dla osoby panseksualnej nie ma znaczenia płeć; większe może mieć np. osobowość.

gynefilia

Pociąg do kobiet.

androfilia

Pociąg do mężczyzn.

questioning

Jest to ktoś, kto przypuszcza że może być trans, ale nie ma pewności i stara się odkryć czy jest na pewno trans.

transfobia

Wrogie działania przeciwko osobom trans, dokonywane tylko dlatego, że są one transpłciowe. Często przejawia się ona poprzez dyskryminację. Jest to rodzaj strachu spowodowanego przez ignorancję, tak samo jak rasizm, seksizm itp.

transfob(ka)

Ktoś kto zachowuje się transfobicznie, posiada transfobiczne poglądy.

mizoginia

Nienawiść, pogarda lub uprzedzenie w stosunku do kobiet i dziewczyn. Zwykle dotyczy ona mężczyzn, jednak występuje także wśród kobiet, budując konflikty pomiędzy nimi samymi (z powodu wewnętrznej mizoginii, nabywanej od dzieciństwa). Często skutkuje ona dyskryminacją wymierzoną w kobiety, a także wiele osób niebinarnych.

transmizoginia

Połączenie mizoginii i transfobii. Jest to nienawiść do osób transpłciowych, zwłaszcza transpłciowych kobiet i osób niebinarnych. Jej przejawem może być przemoc. Osoby wykazujące się transmizoginią mogą twierdzić, że dana osoba transpłciowa nie jest naprawdę trans i że powinna ona żyć zgodnie z przypisaną jej w szpitalu płcią, że nie jest prawdziwą kobietą itp. Transmizoginia jest często najgorszą formą transfobicznej dyskryminacji.

homofobia

Nienawiść lub uprzedzenie skierowane przeciwko osobom nieheteroseksualnym.

gatekeeping

Zjawisko to występuje, kiedy ktoś, zwłaszcza lekarz, np. psychiatra, stojąc na uprzywilejowanej pozycji, odmawia osobie transpłciowej usług lub utrudnia korzystanie i dostęp do nich. (np. ogranicza dostęp do HTZ osobom nieheteroseksualnym, lub niespełniajacym jednej z nieaktualnych definicji transpłciowości)

poliamoria

Posiadanie lub chęć posiadania wielu parterów romantycznych i/lub seksualnych za zgodą i wiedzą wszystkich zaangażowanych osób. Osoba poliamoryczna zgadza się także, aby jej partnerzy również mieli innych partnerów. Poliamoria istnieje niezależnie od orientacji płciowej i tożsamości płciowej, jednak występuje częściej oraz bardziej akceptowana jest w społeczności LGBTQIA.

poli/poly

Skrót od „poliamoryczny”

LGBTQIA

Lesbijki, Geje, Biseksualność, Transpłciowość, Queer, Interseksualność, Aseksualność

LGBTQI

Lesbijki, Geje, Biseksualność, Transpłciowość, Queer, Interseksualność

LGBTQ

Lesbijki, Geje, Biseksualność, Transpłciowość, Queer

LGBT

Lesbijki, Geje, Biseksualność, Transpłciowość

truscum

Jest to ktoś, kto nie akceptuje różnorodności w tożsamości płciowej ludzi, kto uważa, że tylko binarne płci istnieją i kto zaprzecza istnieniu osób niebinarnych. Truscumy negują także tożsamości osób transpłciowych, które nie doświadczają dysforii płciowej.

dupek

Ktoś pod jakimś względem wredny lub zły, np. truscum.

transmedykalista

Inaczej – „truscum”.

transfundamentalista

Inaczej – „truscum”.

respectability

Respectability politics odnosi się do prób dokonywanych przez grupy marginalizowane w celu zdobycia poważania większości, poprzez ograniczanie ich własnych członków i ukazywanie ich celów i wartości społecznych jako niezmiennych i zgodnych z powszechnymi w społeczeństwie ideałami, zamiast ich kwestionowania i zwracania uwagi na to, że mogą one być przyczyną trudności w zaakceptowaniu odmienności i różnorodności.

cisnormatywność

Cisnormatywność zakłada, że każdy lub prawie każdy jest cispłciowy. Pomimo, iż osoby transpłciowe to stosunkowo niewielka część ludzkiej populacji, wiele osób trans oraz ich sojuszników uważa to za obraźliwe, żeby zakładać z góry, że każda napotkana osoba jest cispłciowa. Cisnormatywność często bywa częścią respectability politics wśród niektórych społeczności osób trans, a zwłaszcza w środowiskach transfobicznych i transmizoginicznych.

trigger

Jest to bodziec, który przywołuje u kogoś bolesne wspomnienia traumatycznej sytuacji, wywołując panikę oraz dotkliwe, żywe uczucia odpowiadające tym, które towarzyszyły mu wcześniej.

laser

Jedna z technik depilacji, służąca zniszczeniu mieszków włosowych.

IPL

Jedna z technik depilacji, służąca zniszczeniu mieszków włosowych.

electrolysis

Jedna z technik depilacji, służąca zniszczeniu mieszków włosowych.

HTZ/HRT

Hormonalna Terapia Zastępcza. Niektóre osoby transpłciowe poddają się jej, aby uzyskać poziomy hormonalne typowe dla przedstawicieli płci, z którą się identyfikują, w celu wywołania zmian w obrębie ciała które pomagają uzyskać pożądany wygląd, charakterystyczny dla ich wewnętrznej płci.

binder

Urządzenie używane przez transpłciowych mężczyzn lub osoby niebinarne, służące do zmniejszenia widoczności ich piersi. Zwykle noszone jest pod ubraniem.

nulifikacja

Rodzaj operacji, na którą decydują się niektóre osoby niebinarne. Polega ona na usunięciu wszystkich pierwszorzędowych cech płciowych, nadając im neutralny wygląd.

STP

Urządzenie stand to pee, używane przez transpłciowych mężczyzn lub osoby niebinarne, pozwalając im w higieniczny sposób oddawać mocz na stojąco.

dysforia

Poczucie dyskomfortu i niepokoju związanego z płcią przypisaną po urodzeniu.

euforia

Poczucie szczęścia i komfortu związanego z identyfikowaniem się i życiem zgodnie z własną tożsamością płciową.

Przeciwieństwo dysforii.

stłumienie

Jest to zjawisko, występujące gdy osoba transpłciowa stłumi swoją tożsamość płciową, do takiego stopnia, że przestaje ją zauważać i rozumieć.